Tutenchamon


Tutenchamon jest jednym z lepiej znanych nam faraonów i jednym z ważniejszych w historii Egiptu. Żył on w czternastym wieku przed naszą erą i był faraonem osiemnastej dynastii. Jest on popularnym przede wszystkim dlatego, że dzięki jego reformom i działaniom udało się na nowo zjednoczyć podzielone państwo i wrócić do politeistycznej religii charakterystycznej dla starożytnego Egiptu oraz powrócenie stolicy i miejsca głównego kultu do Teb. Naprawiał on błędy, które popełniane były przez jego ojca Echnatona. Z jego osobą powiązane jest wiele historii dotyczących klątwy Tutenchamona, miejsca jego pochówku, gdzie jest ono niezwykłym, ale i zarazem strasznym gdzie ponoć w niewyjaśnionych okolicznościach ginęły przez następne pokolenia setki osób. Wszystko to są jednak niepotwierdzone bajki oraz mity, a faktem jest z pewnością, że był to jeden z wznioślejszych władców krainy doliny Nilu, dzięki któremu kraj powrócił do swojej dawnej świetności, znanej za czasów przodków, gdzie wszystkim żyło się dobrze, każdej z klas społecznych.

Jeśli chodzi o dokładne ustalenie rodziny Tutenchamona to będzie z tym problem, szczególnie jeśli chodzi o kwestię jego rodziców. Przez długi czas panowała opinia, ż ojcem tego właśnie władcy był Amenhotep III, jednak jest ona raczej odrzucana przede wszystkim powodu na długą koregencję tego ostaniego właśnie z Echnatonem. Badania samej mumii Tutenchamona wykazały, że poniósł on śmierć w młodym wieku, kiedy posiadał około dziewiętnastu lat. Biorąc pod uwagę to, że jego narodziny przypadały w połowie panowania echnatona, byłby zatem jego synem. Potwierdzeniem tego może być między innymi słynny blok, który przetransportowany została z Amarny, który to właśnie tytułować będzie Tutenchamona, na syna króla z jego ciała. Dzięki badaniom medycznym udało się ustalić pokrewieństwo faraona i osoby, która pochowana została w grobowcu sąsiednim w dolinie królów. Jest to prawdopodobnie przyrodni brat władcy, nie jest to więc echnaton, teroetycznie uznawany za ojca Tutenchamona. Żoną Tutenchamona była natomiast starsza od niego przyrodnia siostra, córka Neferetiti.

Tutenchamon przejmuje władzę jako dziecko, kiedy ma około dziesięciu lat. Młody władca potrzebował więc dosyć dużego wsparcia w sprawowaniu swojej władzy. W jego imieniu powoływani byli regenci, zostali nimi między innymi Aj oraz Horemheb. Mieli oni z całą pewnością bardzo duży wpływ na Tutenchamona i to prawdopodobnie ich zasługą jest cały program restauracji państwa, który podjął władca, gdyż mało prawdopodobnym jest mimo wszystko, żeby kilkunastoletnie dziecko było w stanie tego dokonać. Z czasem jednak nabierał wprawy oraz umiejętności, zaczynał w kolejnych etapach realizację polityki dążącej do przywrócenia starych porządków egipskich, z czasów przez założeniem achetaton. W celu tym wzniósł przede wszystkim tak zwaną restauracyjną stelę, która znajdowała się w Karnaku. Tutenchamon, z resztą jak większość władców dynastii osiemnastej, największą ilość budowli pozostawił po sobie w Tebach. Dokończył między innymi zdobienia kolumnady w Luksorze, gdzie stosunkowo niedawno odkryta została figura sfinksa z wyrytym imieniem Tutenchamona. Tutenchamon ukończył także aleję sfinksów, która znajdowała się pomiędzy świątynią Amona i Mut oraz prowadził prace rekonstrukcji pozostałych budynków i miejsc. W Karnaku dodatkowo postawił stele oraz szeroką liczbę posągów amona o rysach młodego władcy właśnie. Władca jednak nie zapominał o żadnych z regionów i prowincji i wszędzie widoczne były zakrojone na szeroką skalę inwestycje.

Tutenchamon władze przejął w okolicach roku 1333 przed naszą erą, miał wtedy zaledwie dziesięć lat. Na tronie został osadzony najprawdopodobniej przy wykorzystaniu niemałej pomocy potężnego w tamtych czasach wezyra Aj. Jako syn Echnatona i jego małżonki, która była jednak drugorzędną, nie posiadał on teoretycznie realnych praw do objęcia władzy, z tego też powodu musiał poślubić swoją przyrodnią siostrę, która była córką głównej żony Echnatona. Urodziła mu ona dwie martwe córki, które bezpośrednio z nim pochowane zostały w tym samym grobowcu. Początkowo nosił on imię Tutanchaton, co odwoływało się do monoteistycznego boga, w którego wiara była forsowaną przez jego ojca.

Znana jest także jako Neferetiti, była żona faraona Echnatona i jednocześnie macochą Tutenchamona. Jej pochodzenie jest do końca nieznanym oraz niejasnym, przedstawia się teorię, że była ona jedną z księżniczek huryckich co tłumaczyłoby jej imię. Bardzo często przyjmuej się także, iż była ona córką doradcy dworu, czyli Aj, który wstąpił na tron właśnie po śmierci Tutenchamona. Była ona główną żoną echnatona i posiadała z nim aż sześć córek. Według niektórych z wskazówek, skarby które znalezione zostały w grobie młodo zmarłego Tutenchamona mogły pierwotnie stanowić wyposażenie grobowców właśnie króla i Nefretete. Na początku dwudziestego wieku odnaleziono zostało bardzo piękne oraz utrzymane w zadziwiająco dobrym stanie popiersie królowej. Przy podziale wykopalisk pomiędzy Egipt a Niemcy, strona niemiecka zaoferowała Egipcjanom w zamian za ołtarz kamienny właśnie te popiersie, gdzie zresztą sam ołtarz później okazał się falsyfikatem, stworzonym o wiele, wiele później niż w czasach starożytnych.

Tutenchamona pochowano w dolinie królów, w zachodniej części Teb. Zaszczytu odprawienia ceremonii złożenia do grobu mumii faraona, a także ceremonii otwarcia ust, co z pewnością należało do największych honorów, dostąpił Aj, którzy przejął władzę osobiście jako nowy z faraonów. Istnieje prawdopodobieństwo, że grobowiec, w którym złożono Tutenchamona wyposażony został w skarby, które wyniesione zostały z miejsc pochówku jego ojca oraz macochy. Złota maska Tutenchamona nosi natomiast śladki kilku przeróbek. Także na samym sarkofagu odkryte zostały ślady kolejnych i ponownych rzeźbień. Niedawno naukowcy odtworzyli rysy samego władcy, jego twarz byłą zaokrągloną, podobnie jak podbródek oraz pełne policzki, co wskazuje na to, że mimo swojego młodego wieku musiał on być dosyć przysadzistym.