Epoki malarskie


Epoki istnieją w praktycznie każdym aspekcie ludzkiego życia. Należy je zawsze wymienić omawiając malarstwo, rzeźbę, muzykę, literaturę, ale nawet ciągle zmieniające się warunki życia człowieka. Między innymi w malarstwie znaleźć można: starożytność, średniowiecze, renesans, barok i manieryzm, a także wyróżniający się z niego rokoko, klasycyzm, romantyzm, realizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, fowizm, kubizm, abstrakcjonizm, surrealizm, dadaizm, a także dwudziesty wiek. Jednocześnie należy zaznaczyć, że w wielu przypadkach nazwy epok pokrywają się z nazwami stylów malarskich, które powstały w tym czasie. Jest to jednocześnie charakterystyka od razu obu kwestii w malarstwie. Niektóre epoki stanowią między sobą przepaść, przejście na zupełnie inne tory twórczości, inne style. Inne z kolei są łagodnym przejście między jednym gatunkiem malarstwa, a drugim bądź też stanowią tylko swoistą wariancję, drobne urozmaicenie i zmianę u poszczególnych artystów, której czasami nie wprawione oko może nawet nie zauważyć.

Starożytność – Oczywiście obejmuje okres od wieków przed naszą erą aż do około czterechsetnego roku naszej ery. Jest to przede wszystkim udoskonalenie technik malarskich. Pojawiły się wtedy pędzle. Niestety mało z tamtejszych dzieł pozostało do współczesności. Najczęściej pojawiały się w tamtym okresie obrazy dekoracyjne, dzieła przedstawiające bóstwa, herosów. Przede wszystkim dzieli się ten okres na dzieła starożytnego Egiptu, Grecji oraz Rzymu. W tym pierwszym stawiano na kamień, drewno i cegłę. Kontury nanoszone były czarną linią, a resztę pola wypełniano kolorem. Rysunki pojawiały się na ścianach, sufitach, głównie w grobowcach i świątyniach. Portrety wykonywane były z profilu. Z kolei styl grecki, na przykład pompejański, tworzone były już z zachowaniem pewnej perspektywy, trójwymiarowości.

Śreniowiecze – Jest to swoisty okres wielkiego rozwoju technik malarskich. Dzieła wykonywane były przede wszystkim na desce z tempery, później oleju i fresku. Najpopularniejsza była tematyka religijna, hierarchiczne, idealistyczne przedstawianie postaci. Powszechne były przekłamania w proporcjach ciała, płaskości całych postaci i w ogóle obrazu. Wielokrotnie dzieła uzupełniane były złotem, którego płatki wkładane były na powierzchnię malowanej deski. Na przełomie średniowiecza i renesansu pojawiać się zaczął pejzaż. Średniowiecze zarówno w malarstwie, jak i rzeźbie czy architekturze dzieliło się na styl romański (niezwykle przyziemny, ciężki, masywny) oraz gotycki. Ten drugi dotyczył głównie scen z Nowego Testamentu. Pojawiały się też już obrazy o tematyce świeckiej.

Barok – Jest to jedna z głównych i najbardziej znaczących epok w historii Europy, a także jeden z najbardziej znanych i istotnych stylów w sztuce. Szacuje się okres jego istnienia na koniec szesnastego wieku do wieku osiemnastego. Przede wszystkim barok stawiał na sprzeciw przeciwko klasycyzmowi renesansowemu, głębokiej religijności, mistycyzmowi i niepokojowi egzystencjalnemu. Podejmowana w dziełach malarskich była tematyka religijna, mitologiczna, alegoryczna, historyczna i portretowa, jednakże pierwsza bez zbytniej przesady. Niezwykłą popularnością cieszyły się pejzaże, scenki rodzajowe i obrazy martwej natury. Najpopularniejszymi technikami była symbolika, iluzjonizm i światłocień. Głównymi przedstawicielami baroku byli: Michał Anioł. Tintoretto, Tycjan, Caravaggio, de Hortona, Luca Giordano, Tiepolo, Velazquez, Ribera, van Dyck, Rembrandt, Poussin i wielu innych.

Realizm – Jest to epoka i jednocześnie styl malarski. Charakteryzował się przede wszystkim częściowym podobieństwem do naturalizmu w jego licznych odmianach, a jednocześnie przemęczeniem gwałtownością i idealizmem romantyzmu. Przedstawiani byli zwykli ludzie w codziennej pracy, zmęczeni, spracowani, jak żniwiarze, kamieniarze, robotnicy. Kolory przeważały ciemne, stonowane, ukazujące ciężki los, smutek, przepracowanie. Wśród głównych przedstawicieli znalazł się przede wszystkim Jean-Francois Millet. Mało było portretów i pejzaży, przeważały scenki rodzajowe.

Klasycyzm – Epoka i styl ten pojawiły się już w renesansie, przeżywały swoją świetność w oświeceniu, a przetrwały nawet do początków baroku, a więc do końca siedemnastego wieku. Przede wszystkim styl ten odnosił się do motywów starożytności. Głównymi cechami klasycyzmu są: wzorowanie się na tematyce starożytnej Grecji i Rzymu, chęć jak najwierniejszego odwzorowywania elementów dekoracyjnych, strojów czy architektów antycznej, statyczność, oszczędność w wyrazie i treści, spokój, obraz niezwykle idealistyczny, skupienie się na cnotach obywatelskich, kształt nad barwą, moralizatorstwo, propaganda, snop światła jako główny element typowych technik klasycystycznych. Wśród nich odznaczały się jeszcze: silny kontur, wzniosłość, chłodne barwy, układy pionowe, statyczne. Głównymi przedstawicielami byli: Ingres, Piranesi, Bellotto, Bacciarelli, Gainsborough i wielu innych.