Zwiastuny renesansu pojawiły się w Polsce już w II połowie XV wieku. Tworzyli wtedy między innymi Jan Ostroróg, a także wybitny polski kronikarz Jan Długosz. Jednakże za rozkwit renesansu uważa się wiek XVI, nazywany też wiekiem złotym. Panował wtedy Zygmunt I Stary, który pojął za żonę Bonę z rodu Sforzów. To właśnie królowa przyczyniła się w głównej mierze do rozwoju renesansu na ziemiach polskich. Początkowo renesans panował jedynie na dworze królewskim, a szlachta patrzyła nań krytycznym okiem. Niemniej jednak przekonali się do nowych prądów w literaturze i w sztuce. Pisarze tacy jak Mikołaj Rej i Jan Kochanowski zaczęli wtedy tworzyć polski język literacki. Rozwijała się też literatura polityczna i publicystyka, głównie dzięki Łukaszowi Górnickiemu oraz Andrzejowi Fryczowi Modrzewskiemu. Renesans w Polsce trwał aż do połowy XVII wieku. U schyłku polskiego odrodzenia humanizm i ideały renesansu nie miały już tak dużego znaczenia, niemniej jednak wciąż krytykowano feudalizm.

Biernat z Lublina urodził się w 1470 roku i był jednym z pierwszych przedstawicieli renesansu w Polsce. Był duchownym, poetą, a także medykiem na dworach szlacheckich i w kamienicach mieszczańskich. Z renesansem zetknął się prawdopodobnie, gdy poznał Kallimacha. Jego dziełem był Raj duszny oraz Dialog Palinura z Charonem. Niemniej jednak to dzięki Żywocie Ezopa Fryga stał się znanym i poważanym poetą. Biernat z Lublina głosił potrzebę tworzenia w języku polskim, był zatem jednym z pierwszych jego krzewicieli. Zmarł w 1530 roku.

W renesansie zaczęto bardziej interesować się sztuką i literaturą. Zmniejszyła się liczba analfabetów, a książki z powodu wynalezienia druku stały się dostępne większej rzeszy odbiorców. Pisarze tworzyli więc w języku polskim dla mieszczaństwa. Słynnym pisarzem nurtu mieszczańsko-plebejskiego był Jan z Koszyczek, który napisał Rozmowy. Dotyczyły one dyskusji między Salomonem a Marchołtem. Książka ta była pisana z dużą dozą humoru, a Jan z Koszyczek nie szczędził elementów ludowych i chłopskich.

Podczas gdy wśród mieszczan i plebsu rozwijał się nurt plebejsko- mieszczański, na dworach szlacheckich i książęcych kwitła poezja nowołacińska. Była ona zatem związana z nurtem dworskim. Pisarze poezji nowołacińskiej inspirowali się kulturą antyczną i nawiązywali do starożytnych poetów, najczęściej do Horacego. Pisano utwory po łacinie w przeciwieństwie do literatury plebejsko- mieszczańskiej. Tematyka wierszy obejmowała przede wszystkim zagadnienia świeckie, związane z życiem dworskim i człowiekiem. Wybitnymi przedstawicielami poezji nowołacińskiej byli Jan Dantyszek oraz Klemens Janicki.

Klemens Janicki był jednym z wybitnych przedstawicieli poezji nowołacińskiej. Pisał zatem utwory w języku łacińskim i czerpał wzorce z kultury antycznej. Do największych dzieł Klemensa Janickiego należy elegia zatytułowana O sobie samym do potomności. Janicki zawarł w niej opis swego życia, szczególnie swoją drogę do zostania poetą, a następnie chorobę. Wspomina też o swych antypatiach i sympatiach. Jak na elegię przystało, jest to utwór utrzymany w tonacji poważnej. W innych wierszach Janickiego można dostrzec smutek, aczkolwiek sławi on życie i jego piękno, które tkwi właśnie w przemijalności.

Jan Kochanowski był wybitnym poetą renesansu. Pisał między innymi pieśni, które zostały zebrane w Pieśni księgi dwoje oraz Pieśni kilka. Utwory te były pisane przez Jana Kochanowskiego przez przeszło dwadzieścia lat. Pisarz przebywał wtedy na dworach królewskich i w swym rodzinnym Czarnolesie. Pieśni księgi dwoje zostały wydane drukiem w 1586 roku, zatem po śmierci Kochanowskiego. Inspiracją dla poety była twórczość Francesco Petrarki oraz utwory rzymskiego poety Horacego. Pieśni Jana Kochanowskiego mają różną tematykę, między innymi miłosną i biesiadną.

Łukasz Górnicki urodził się w 1527 roku. Pełnił funkcję sekretarza biskupa Samuela Maciejowskiego w Krakowie. Studia rozpoczął po podróży do Włoch. Wcześniej był też w Siedmiogrodzie. Służył także u biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego. Od 1552 był współpracownikiem kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta. Został duchownym, a następnie objął parafię w Wieliczce. Podczas drugiego wyjazdu do Włoszech podjął studia w Padwie. Stworzył wizerunek idealnego polskiego dworzanina, który zawarł w dziele pod tytułem Dworzanin Polski.