Sztuka oświecenia


W sztuce oświeceniowej dominowały styl rokoko i klasycystyczny, które następowały kolejno po sobie. Rokoko było stylem silnie związanym z tematyką miłosną. Klasycyzm natomiast nawiązywał do kultury antycznej czerpiąc z niej wzorce klasycznego piękna. Muzyka w oświeceniu przeżyła prawdziwą ewolucję. Wszystko zaczęło się od reformy opery, dokonanej przez K.W. Glucka. Kolejnym etapem było rozprzestrzenienie się i popularyzacja muzyki instrumentalnej, a także operowej. Aż do czasów baroku koncerty grano w pałacach, dworach i kościołach. W oświeceniu uległo to zmianie. Wraz z ekspansją muzyki instrumentalnej rozprzestrzeniał się również trend na koncerty grane w specjalnie przeznaczonych do tego salach, a nawet w prywatnych domach. Największych kompozytorów oświecenia należeli Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethowen oraz Józef Haydn. Nieco mniej znanym, lecz równie ważnym był Krzysztof Wilibald Gluck wspomniany już wcześniej, a także Johan Christian Bach i Karol Filip Emanuel Bach.

Rokoko było nurtem stylistycznym w oświeceniu. Zaznaczył się przede wszystkim w ornamentyce, malarstwie i architekturze. Występował od około 1720 roku do 1790. Styl ten charakteryzował się zmysłowością, wyrafinowaniem i sentymentalnością. Formy w stylu rokoko były lekkie i niezwykle dekoracyjne. Cechowała je swobodna konstrukcja, asymetria i egzotyczne motywy, czerpane najczęściej z kultury wschodniej. Styl ten największy rozkwit przeżył we Francji. Był silnie związany z dworskim trybem życia. Rozkwit rokoka przypada na rządy Ludwika XV. Wtedy to również dokonała się jego ekspansja na niemal całą oświeceniową Europę.

Opera jako gatunek, w epoce oświecenia przeżywała swój rozkwit. Jest ona gatunkiem, który niejako łączy muzykę z dramatem. Jest zatem syntezą słowa, muzyki i gry aktorskiej. Zazwyczaj składa się z czterech aktów. Na operę zaś składają się partię wokalne, orkiestrowe, wstawek baletowych. Jeśli chodzi o partie wokalne to mogą one być solowe, zespołowe i chóralne. Istnieje kilka typów opery, a mianowicie opera poważna, opera komiczna, opera semiseria, opera balladowa, opera wodewilowa oraz operetka.

Ludwig van Beethoven urodził się w 1770 roku w Bonn. Był kompozytorem i pianistą niemieckim oraz prekursorem nurtu romantycznego w muzyce. Jest jednym z największych twórców wszechczasów. W młodości wyjechał do Wiednia, gdzie jego kariera muzyczna nabrała tempa. Stał się sławnym wirtuozem i cenionym kompozytorem. Niestety w wieku 25 lat zaczął tracić słuch, jednakże nie powstrzymało go to przed rezygnacją z życiowej pasji. Nawet gdy całkowicie stracił słuch nie przestał tworzyć nowych utworów. Zmarł w 1827 roku w Wiedniu.

Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się w Salzburgu. W wieku 5 lat rozpoczął naukę gry na klawesynie i skrzypcach pod bacznym okiem ojca. W 1764 roku wystąpił dla Ludwika XV w Wersalu i dla Jerzego III w pałacu Buckingham. Pięć lat później Mozart został koncertmistrzem arcybiskupiej kapeli. W 1777 roku Mozart zakochał się w Alojzie Weber. Był niestały w uczuciach bowiem w Monachium poznał sopranistkę, do której również żywił uczucia. W 1778 roku zmarła matka Mozarta. Wrócił więc do Salzburga. Zmarł w 1791 roku najprawdopodobniej na chorobę wywołaną przez paciorkowce.

Józef Haydn urodził się w 1732 roku w Rohrau. Już w1738 roku rozpoczął naukę śpiewu i muzyki w Hainburgu. Tam docenił go dyrygent chóru przy katedrze św. Szczepana w Wiedniu. W 1749 roku opuścił chór i zajął się pracą muzyka. Akompaniował między innymi Nicolowi Porporze. Ten zaś odwdzięczył mu się kilkoma lekcjami kompozycji. W 1759 roku Haydn został nadwornym kompozytorem hrabiego Morzina. Józef Haydn był niewątpliwie wybitnym przedstawicielem klasycyzmu w muzyce. Przyczynił się poprzez swą twórczość do określenia głównych muzycznych form oświecenia.

Christoph Willibald Gluck był kompozytorem niemieckim czeskiego pochodzenia. Studiował na uniwersytecie w Pradze. W 1735 roku rozpoczął służbę u F.von Lobkowitza. Wyjechał do Londynu, gdzie poznał trupę operową Mingottiego. Wędrował z nią po Europie. Początkowo był śpiewakiem, a nieco później klawesynistą oraz kapelmistrzem. W 1774 roku wystawił operę w Paryżu pod tytułem „Ifigenia w Aulidzie”. Gluck podkreślił i pokazał czynnik dramaturgiczny. W operze Glucka muzyka podporządkowuje się akcji, a granice między ariami a recytatywem i arią nie są wyraźne.