Filozofowie


Już od najstarszych czasów istnieli filozofowie. Najbardziej wykształcili się i najlepiej ich znamy filozofowie Grecji. Mieli oni dociekania filozoficzne, które stanowiły element jednej z najważniejszych intuicji wszechczasów oraz przekonania, że możliwe jest znalezienie logicznego i spójnego wyjaśnienia wszystkich zjawisk. Uważali, że wszechświat nie opiera się w ostatecznym rachunku na bezsensownej woli bogów lub demonów. Postulowali racjonalne myślenie. Każdy kraj miał w każdej epoce swoich filozofów. Jednak byli tacy, którzy zasłynęli i do dziś są doceniani poprzez swoje wywody i dokonania. Do takich należeli filozofowie greccy jak Tales z Miletu, Pitagoras, Heraklit, Epikur, Sokrates, Platon, Arystoteles, Anaksymander, Anaksymenes, Ksenofonta. Do dziś filozofowie głoszą swoje poglądy i każdy kraj ma takich, którzy są wybitni. Do takich należą Roderick Chisholm, David Stor, Peter Singer, Ludwig von Bertalangffy, Ernst Mach, Alexius Meinong, Simon Walfson, Samuel Alexander, Terry Eagleton, Dong Zhongshu, Lie Yukou, Xunzi, Lazzi.

Starożytność – była to pierwsza epoka filozofii, która obejmowała cały dorobek myślicieli antycznych Grecji i Rzymu. Początek filozofii rozpoczyna się razem z czasem działalności Talesa z Miletu co miało miejsce w końcu siódmego wieku przed naszą erą. Natomiast datę końca filozofii starożytnej uznaje się rok czterysta siedemdziesiąty szósty. Filozofię starożytną dzieli się na różne kierunki i należ do nich początki filozofii, filozofia przedsokratejska, Sokrates i sokratycy mniejsi, Platon i platonizm, Arystoteles i arystotelizm, cynizm, stoicyzm, epikureizm, pitagoreizm sceptycyzm, eklektyzm. Jak się okazuje źródłami myśli greckiej były czynniki polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe występujące w czasie archaicznym historii świata greckiego. Myśl grecka wobec myśli wschodu ustanowiła myśli niezależne od mitologii i religii samo tłumaczenie świata. Wprowadziła też autonomiczny ład w świecie idei, jak i geometryczny charakter myśli. Jak się okazuje nazwy filozofia pierwszy użył Pitagoras i Heraklit, ale legenda głosi, że to Pitagoras był twórcą tego terminu.

W średniowieczu wyraźnie widać wpływy ówczesnej filozofii i znanej zasady św. Tomasza. Społeczeństwo przypomina spójny, żywy organizm w którym poszczególne jednostki pracują dla dobra siebie, jak i ogółu. W tym czasie był powszechny augustianizm, co oznaczało Bóg przede wszystkim. Sprzeciwiało się to starożytnym filozofom, a platońskie idee przypisywał Bogu. Natomiast św. Tomasz z Akwinu był bardziej teologiem niż filozofem, który schrystianizowała Arystotelesa. Poglądy greckich filozofów zostały zinterpretowane na korzyść kościoła, aby nie stanowiły zagrożenia. Święty Franciszek uważał, że wiara powinna być radosna, czyli brat słońce, a siostra księżyc. Następnym był św. Bernard z Clairvaux, który był mistykiem. Uważał, że poznać Boga to łaska poprzez pokorę i ekstazę. Następnymi filozofami mniej znanymi są Anzelm, Abelard, Albert Wielki, Awicena, Akwinata, Stargiryt. Wielu jednak z tej epoki najbardziej wspomina filozofa Augustyna, który miał największy wpływ na całą historię średniowiecza. Większość powoływała się na Augustyna i św. Tomasza. Ich myśli najbardziej też odpowiadały kościołowi.

Renesans nie stworzył własnej filozofii, ale przejął filozofię antyczną. W dużej mierze nawiązał do epikureizmu, czyli umiejętnego dążenia do przyjemności i szczęścia ziemskiego jako cel życia ludzi. Następną filozofią jaka w tym czasie zaistniała to stoicyzm, który głosił konieczność rozumowego, pozbawionego zbędnych emocji odbierania świata zewnętrznego. Wielu jednak filozofów odbierało swoją działalność jako przełom intelektualny. Filozofia tego okresu to przejściowe stadium i nie przynosi nowych zagadnień, ani nowych rozwiązań. Scholastycy odrzucają nominalizm na rzecz odnowionego tomizmu. Za pierwszego filozofa nowożytnego uważa się Mikołaja z Kuzy, który jest trudny w interpretacji. Do tego okresu należy też dodać Plotyna, Proklos i Jamblicha, Dionizy Areopagita, Jan Szkot Eriugena, Mistrz Eckhart, Manuel Chrysoloras, Pierre Gassendi, Gemistos Plethona, Jan Bessarion. Jan Argyropoulosa, Teodor z Gazy, Jan z Trapezuntu, Alexander z Afrodyzji, Erazm z Rotterdamu, Tomasz a Kempie, Tomasz Morus czy Jan Łaski.

W filozofii oświecenia powstały nowe kierunki, jak krytycyzm, który był połączony z racjonalizmem. Dotyczył przede wszystkim głównych tradycyjnych instytucji społecznych i politycznych, religii i kościoła oraz odwoływał się do nauki. Następnym kierunkiem był racjonalizm, który akceptował rolę rozumu w procesie poznawania świata. Podstawą jest system myślowy Kartezjusza, Spinozy. Natomiast empiryzm zajmował się problemem dochodzenia do wiedzy, a jej prekursorem był Francis Bacon, który odrzucał wszystko, co nie można potwierdzić w praktyce. Zwolennicy przyjmują, że człowiek nie ma wiedzy wrodzonej, że rodzi się jako tabula rasa. W sensualizmie zaś uważano, że wiedza ludzka powstaje na podstawie wrażeń dostarczonych przez umysł. Do głównych przedstawicieli tego nurtu należeli G.Berkeley, D. Hume, J. Locke, D. Diderot oraz E. de Condillac. Powstał też kierunek wolterianizmu, który stworzył francuski poeta Wolter. Był on deistą, który dążył do ograniczenia wpływu kościoła i chciał tolerancji. Był też libertynizm nie tolerowany oficjalnie, jak deizm, który głosił przeciwstawienie się dogmatom wiary. Głosicielami byli Wolter, D. Diderot, J.J.Rousseau.

W dziewiętnastym wieku pojawiły się nowe ruchy i nurty filozoficzne, które wywarły duży wpływ na wydarzenia polityczne w wielu państwach europejskich, jak i na świecie. Stały się one podstawą dla rozwoju dwudziestowiecznych koncepcji państwa totalitarnego. Na trwałe wpisały się takie nazwy, jak nacjonalizm, rasizm, socjalizm czy nawet komunizm. W tym czasie do głosu doszedł czas robotników. Do podstawowych nurtów należeli socjalizm naukowy, którego twórcami byli Karol Marks i Fryderyk Engels, Feuerbach. Powstał też w łonie samego ruchu robotniczego kierunek reformizmu popularny we Francji i Niemczech. Ale ruchu rewizjonizmu był Niemiec Edward Bernstein, który krytykował tezę K. Marksa. Kolejnym kierunkiem w tym wieku był anarchizm, a głównym pionierem był Pierre Joseph Proudhon. Jak się okazuje miał on wiele odcieni, a jednym z nich był anarchokomunizm w Rosji. Jednym z propagatorów był Piotr Kropotkin. Następnym kierunkiem była międzynarodówka, której działacze, jak Piotr Ławrow, Eduard Saillant czy Paul Lafargue Wilhelm Liebknecht, August Bebel koordynowali ruch robotniczy. Przedostatnim kierunkiem był nacjonalizm, która interesy własnego narodu uważa za najważniejsze i rozróżniano dwa podstawowe nacjonalizmy, czyli nacjonalizm narodów uciskanych, u nacjonalizm narodów uciskających. Jej przedstawiciele to W. Lenin, Tritschke. Ostatnimi zaś nurtami są rasizm, którego przedstawicielem był Joseph Artur hr. De Gobineau, Houston Stewart Chamberlain oraz syjonizm.

Wiek dwudziesty skupił się na tym czym jest człowiek i próbowano łączyć wszystkie charakterystyki w jedną całość. Filozofowie dwudziestego wieku tacy, jak Erich Fromm zajmowali się filozofią społeczną, co miało ogromny wpływ na teorię koncepcji człowieka. Jak wiadomo w każdym wieku szczęściem człowieka zajmowali się filozofowie już od starożytności. Jednak wszyscy przyznaliby rację i uznaliby dorobek francuskiego jezuity Pierre’a Teilharda de Chardin. Uważał on że człowiek może osiągnąć szczęście. W tym wieku też co niektórzy wykluczają istnienie Boga, jak chociażby Sartre. Do znanych filozofów należy też Edmund Husserla, Roman Ingarden, Bergson, John Locke, Thomas Hobbes. W dwudziestym wieku wyłonił się też kierunek pragmatyzmu czyli teoria prawdy. Di znanych filozofów należy zaliczyć Józefa Tischnera, Józefa Maria Bocheńskiego, Benedykta Wołczyńskiego, Tadeusza Czyżowskiego, Henryka Elzenberga, Władysława Tatarkiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Leona Chwistka, Floriana Znanieckiego, Stanisława Brzozowskiego, Kazimierza Twardowskiego.