Filozofowie epoki oświecenia


Przede wszystkim epoka ta stawiała na rozwój nauki i kultury. Szeroko rozwijane były wszelkiego typu umiejętności. Między innymi wiedza miała się częściowo opierać na poprzednich epokach, pokoleniach, głównie na renesansie oraz starożytności. Jednocześnie dokonanych było wiele nowych odkryć. Niektóre teorie z poprzednich wieków zostały całkowicie obalone. Jednymi z najważniejszych przedstawicieli epoki oświecenia w filozofii byli między innymi: Denis Diderot, Jan Jakub Rousseau, John Locke, Hobbes, Monteskiusz, Burke czy de Mably. Stworzona w tym czasie została między innymi Encyklopedia z pomocą większości wielkich myślicieli tej epoki. Twierdzono, że każdy człowiek z natury jest dobry, a stan naturalny miał być epoką wiecznej szczęśliwości. Nikt nie miał się wtedy zamartwiać. Wszystko miało się dziać własnym trybem. Jednocześnie stworzono wtedy ideę państwa i prawa jako swoistych instytucji opresyjnych. Twierdzono, że jednostki niedostosowane społecznie lub mające skłonności do przestępstw powinny być w ogóle izolowane ze społeczeństwa, aby nie stanowiły zagrożenia.

Locke był angielskim filozofem, lekarzem, politykiem, politologiem i ekonomistą. Między innymi twórca postaci empiryzmu w formie klasycznej, jak i podstaw teoretyczny dla rządów demokratycznych w państwie. Z kolei w dziedzinie ekonomii stworzył teorię wartości pieniądza, która była swoistym początkiem monetaryzmu. Wśród jego najważniejszych dzieł znajdują się między innymi: „Listy o tolerancji”, „Dwa traktaty o rządzie” oraz „Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego” i wiele innych. Locke zajmował sięteorią poznania. Tworzył swoiste systemy pojęć niezwykle klarownych i jasnych.

Thomas Hobbes urodził się w Westport, a zmarł w Hardwick Hall. Był angielskim filozofem. Jego najsłynniejszym dziełem jest „Lewiatan”, który dowodzi sposobu uniknięcia zła, które spotyka ludzi w stanie natury jako zawarcia umowy na przekazanie nieograniczonej i jednocześnie absolutnej władzy w ręce wybranego suwerena. Suweren powinien być wybierany przez cała społeczność. Stworzył swoistą filozofię przyrody, naukę o ciałach i ruchu. Uważał, że wszechświat, państwo i człowiek to niezwykle złożone maszyny.

Właściwie Jean-Jacques Rousseau urodził się w Genewie, a zmarł w Ermenonville. Był szwajcarskim pisarzem, który tworzył w języku francuskim, ale również filozofem, pedagogiem. Jest on twórcą swobodnego wychowania. Wśród jego dzieł należy wymienić między innymi „Umowę społeczną”, „Emil, czyli o wychowaniu”, „Uwagi nad rządem Polski”, „Wyznania”, które zostały opublikowane już po śmierci Rousseau, „Rozprawa o naukach i umiejętnościach” i wiele innych. Był on też twórcą wielu haseł do słynnej „Encyklopedii”.

Monteskiusz właściwie nazywał się Charles Louis de Secondat baron de la Brede et de Montesquieu, czyli po prostu Karol Ludwik Monteskiusz. Żył na przełomie siedemnastego i osiemnastego wieku. Był filozofem francuskim, prawnikiem, wolnomularzem i pisarzem. Krytykował zawzięcie porządek we Francji przed rewolucją. Uważał, że ustrój Wielkiej Brytanii powinien być wzorem do naśladowania. Jego największym dziełem jest „O duchu praw”, gdzie zanalizowane są ówczesne formy ustrojowe. Wyróżnił on trzy formy państwa: despotia, monarchia oraz republika. Spopularyzował trójpodział władzy.

Burke był irlandzkim filozofem i politykiem osiemnastego wieku. Krytykował zaciekle rewolucję francuską. Jednocześnie był on twórcą nowoczesnego konserwatyzmu. Jednym z jego najważniejszych dzieł jest „Rozważania o rewolucji we Francji”. Był on zdecydowanym zwolennikiem wszelkich zmian, ale ewolucyjnych, szacunku dla twórczości, dziedzictwa wszystkich wcześniejszych pokoleń. Uważał, że człowiek jest istotą w pełni rozumną. Jednocześnie twierdził, że nie można bezwzględnie ufać rozumowi ze względu na żądze i namiętności, które targają człowiekiem.

De Mably urodził się w 1709 roku w Grenoble, a zmarł w 1785 roku w Paryżu. Był francuskim filozofem i politykiem. Jednocześnie był on starszym bratem Etienne de Condillac, znanego z historii. Pojawiły się raz w Polsce w roku 1771. Między innymi wtedy to napisał jedno z najważniejszych dzieł swojego życia, a mianowicie „Du gouvernement et des lois en Pologne”, które zostało wydane w Paryżu w 1781 roku. Wielokrotnie zapomina się o nim w omawianiu filozofii oświecenia, jednakże przyczynił się on znacznie do omówienia polskiego systemu ustrojowego i polskich rządów.