Polski pozytywizm wiąże się z nowelistyką i powieściopisarstwem. Pisarze tworzący w pozytywizmie pisali przede wszystkim ku pokrzepieniu serc. Należy, bowiem pamiętać, że pozytywizm w Polsce przypada na okres pracy organicznej. W nowelach polskich poruszano zagadnienia życia mieszkańców wsi i życia robotników. Szczególną uwagę zwracano na los dzieci, Żydów i kobiet, o czym świadczą między innymi Szkice węglem i Janko Muzykant Henryka Sienkiewicza. Maria Konopnicka poruszała między innymi w nowelach problem ubogiej rodziny, czego przykładem są utwory Nasza szkapa i Miłosierdzie Gminy. Eliza Orzeszkowa natomiast podjęła kwestię antysemityzmu w noweli Gedali, a także losów kobiet, szczególnie tych szerzących oświatę w noweli A…B…C… Jeśli zaś chodzi o powieściopisarstwo to należy wymienić tu Henryka Sienkiewicza i jego słynne powieści historyczne, czyli Krzyżacy, Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski, a także Elizę Orzeszkową i jej powieść Nad Niemnem. Wybitnym polskim powieściopisarzem pozytywizmu był także Bolesław Prus, który napisał między innymi Lalkę. W polskiej literaturze pozytywizmu zaznaczył też swą obecność poeta Adam Asnyk, twórca Snu grobów i cyklu sonetów Nad głębiami.
Maria Konopnicka urodziła się w 1842 roku. Była polską poetką i nowelistką epoki pozytywizmu. Działała na rzecz praw kobiet. Była również krytykiem literackim i tłumaczką. Jej pierwszym utworem był wiersz Zimowy poranek. Został on opublikowane w prasie w 1870 roku. Kolejnym sukcesem była publikacja na łamach Tygodnika Ilustrowanego cyklu wierszy W górach. Twórczość poetycka Marii Konopnickiej szybko zdobyła rzeszę zwolenników, przede wszystkim z powodu ogromnego nasycenia patriotyzmem i tego, że była stylizowana na ludowo. W 1893 roku została opublikowana nowela Dym.
Eliza Orzeszkowa była polską pisarką pozytywistyczną. Urodziła się w 1841 roku. W jej twórczości zdecydowanie dominuje realizm. Eliza Orzeszkowa napisała między innymi Martę oraz Kilka uwag nad powieścią. Najważniejszym jednak dziełem była i pozostanie powieść Nad Niemnem. Po jej napisaniu Eliza Orzeszkowa zaczęła skłaniać się ku nowelistyce. Napisała między innymi nowelę Dobra pani i A…B…C… . W 1904 roku Eliza Orzeszkowa została nominowana do Literackiej Nagrody Nobla, lecz nie została laureatką.
Henryk Sienkiewicz urodził się w 1846 roku. Był polskim pisarzem i publicystą. W 1905 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Posługiwał się pseudonimem Litwos. Napisał między innymi nowele Szkice węglem, Janko Muzykanta, Bartka Zwycięzcę, Za chlebem, Latarnik oraz Sachem. Jeśli zaś chodzi o powieści Henryka Sienkiewicza to na pierwszy plan wysuwają się Trylogia, która powstała w latach 1884- 1888, Quo vadis, napisane w 1896 roku, a także Krzyżacy i W pustyni i w puszczy.
Bolesław Prus urodził się w 1847 roku. Był polskim pisarzem i nowelistą. Należał do kręgu twórców polskiego realizmu. Jego twórczość zaliczana jest do największych osiągnięć literatury polskiej. Początkowo tematem utworów Bolesława Prusa było ukazanie krzywdy społecznej związanej z nadejściem kapitalizmu. Pierwsza, naturalistyczna powieść Bolesława Prusa to Placówka. Jedyną powieścią historyczną, jaką stworzył była powieść Faraon. Największym dziełem Prusa jest jednak niewątpliwie powieść Lalka.
Adam Asnyk urodził się 1838 roku i stał się najbardziej wybitnym poetą polskim doby pozytywizmu. Jego twórczość obfituje w wiersze zawierające bluźnierstwa. Tematem ich jest także bunt przeciw Bogu i ustalonemu porządkowi panującemu na świecie. We wczesnym okresie twórczości Adama Asnyka można też zauważyć gorycz i pewne zwątpienie, a zarazem tęsknotę za siłą ducha połączoną z ogromnym pragnieniem odrodzenia. W latach 1883- 1894, powstał cykl sonetów zatytułowany Nad głębiami. W swojej twórczości Adam Asnyk głosił, że należy wierzyć w siłę narodu i mieć nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Lalka jest powieścią, która została napisana przez Bolesława Prusa w latach 1887- 1889. Początkowo była publikowana na łamach „Kuriera Codziennego”. W 1890 roku ukazała się drukiem. Powieść ta składa się z trzech tomów. Lalka jest powieścią o wielu wątkach i dość luźnej kompozycji. W Lalce Bolesław Prus przedstawił obraz ówczesnego społeczeństwa polskiego, zatem jest również powieścią panoramiczną. Ponadto Prus ukazał w Lalce przekrój tego społeczeństwa. Zostaje, bowiem przedstawiona zarówno arystokracja, jak i mieszczanie, a także ludzie z tak zwanego marginesu społecznego.