Literaturę renesansu otwiera zbiór stu noweli Giovanniego Boccaccio zatytułowany Dekameron. Tematyka nowel Boccacciego jest świecka, związana z dworem i arystokracją, zatem daleka od średniowiecznej tematyki religijnej. Ponadto Boccaccio jako pierwszy zaczął pisać o miłości jako o uczuciu pięknym i tragicznym zarazem oraz skupił się tylko na człowieku. Tematyka miłosna nie jest też obca Franciszkowi Petrarce, który napisał słynne Sonety do Laury. Sonety były bardzo popularnym gatunkiem nie tylko w renesansie, lecz także w baroku. W renesansie zostały złamane zasady klasycznego dramatu. Dokonał tego wybitny dramatopisarz William Szekspir. Stworzył on nowy gatunek, a mianowicie dramat szekspirowski. W dziedzinie literatury zasłynęli także Michel Eyquem de Montaigne oraz Francois Rabelais. Pierwszy z wymienionych pisarzy tworzył przede wszystkim eseje, natomiast drugi napisał epopeję zatytułowaną Gargantua i Pantagruel.

Giovanni Boccaccio należał do grona włoskich humanistów, zajmował się pisaniem utworów literackich, a także interesował się polityką. Domagał się między innymi republikańskich wolności we Florencji. Dziełem życia pisarza jest niewątpliwie zbiór stu nowel i opowiadań. Dekameron zawiera jedno istotne przesłanie, a mianowicie sprzeciw autora wobec ascetycznej postawie średniowiecza. Można bowiem śmiało powiedzieć, że utwory te są nie tylko nasycone bogatą dawką humoru, lecz także erotyzmu.

Francesco Petrarca był jednych z najbardziej wybitnych poetów doby renesansu. Pisał zarówno w języku narodowym, czyli włoskim, jak i po łacinie. Po za tym, że pisał poezję, był również uczonym i badaczem kultury antycznej. Brał czynny udział w życiu politycznym. W sonetach Do Laury zawarł to, co uważał za najpiękniejsze w jego życiu, czyli miłość. Petrarka zakochał się w damie, którą zobaczył w jednej ze świątyń w Awinionie, tuż po zostaniu duchownym. Stała się ona jego muzą i źródłem natchnienia.

Michel Eyquem de Montaigne był francuskim pisarzem i zwolennikiem nurtu filozoficznego zwanego sceptycyzmem. Dziełem życia Monaigne’a są Essais. Jest to zbiór rozważań na temat egzystencji człowieka, szczęścia. Próby mają charakter duchowego dziennika, zawierają, bowiem osobiste przeżycia wewnętrzne autora. Montaigne uważa, że życie każdego człowieka powinno być przyjemne, łatwe i rozsądne, aczkolwiek jest to możliwe tylko i wyłącznie wtedy, gdy człowiek ma sceptyczny stosunek do świata i uniezależnia się od niego.

Francois Rabelais był wybitnym humanistą oraz pisarzem. Jego największym dziełem jest epopeja pod tytułem Gargantua i Pantagruel. Jest ona satyrą wobec średniowiecznego feudalizmu, a jednocześnie utopią i wizją idealnego społeczeństwa. Gargantua i Pantagruel jest więc epopeją, w której Rabelais kpi z feudalizmu, jednocześnie chwaląc humanizm. Jest to historia o olbrzymach, które posiadają cechy właściwe ludziom. Właśnie z tego dzieła wywodzi się pantagruelizm, według którego powinno się rozwijać swe zdolności i dążyć do zdobycia rozległej wiedzy.

William Szekspir był wybitnym angielskim dramatopisarzem, który tworzył w okresie panowania królowej Elżbiety. Choć początkowo był tylko służącym w trupie aktorów, stał się wkrótce jednym z nich, aż w końcu sam zaczął pisać sztuki i je wystawiać. Pisał zarówno sztuki komediowe, jak i tragiczne oraz kroniki historyczne. Do największych dzieł Szekspira należą Romeo i Julia, Makbet, Hamlet, Otello oraz Król Lear. Ponadto pisywał również sonety. William Szekspir napisał także baśń dramatyczną zatytułowaną Sen nocy letniej.