Kultura Dworska


Kultura Dworska jest jednym z dwóch głównych nurtów epoki baroku. Kwitła ona na dworach królów, książąt i magnatów. Reprezentantami polskiej literatury ówczesnej konwencji dworskiej byli wybitny pisarz Jan Andrzej Morsztyn oraz Daniel Naborowski. Kultura dworska rozwijała się w całej Europie, a jej kolebką była Europa Zachodnia, a przede wszystkim Włochy. Tam bowiem narodził się jeden ze stylów literackich tego nurtu, a mianowicie marinizm zapoczątkowany przez Giambattista Marina. Poezja tego pisarza była naprawdę doceniana i patrzono na nią z podziwem, a inni poeci naśladowali wielkiego mistrza słowa, jakim niewątpliwie był. W Polsce poeci chętnie inspirowali się poezją dworską Zachodniej Europy, a z niechęcią spoglądali na dworską tradycję. Celem poezji dworskiej było zaskoczenie odbiorcy, co jest najbardziej istotnym założeniem marinizmu, a także uatrakcyjnienie i urozmaicenie uczt, biesiad i różnego typu spotkań, które odbywały się na dworze królewskim, czy też pałacu magnackim.

Giambattista Marino urodził się 18 października 1569 roku w Neapolu. Był twórcą marinizmu i wybitnym poetą baroku. Napisał wiele canzonów, sonetów, madrygał, ekologów i idylli. Jego utwory zostały zebrane w trzech tomikach. Pierwszy powstał w latach 1602-1614 i nosi nazwę La lira. Kolejny został wydany w 1620 roku pod nazwą La galleria. Ostatni natomiast wydano również tego roku, lecz pod nazwą La sam pogna. Największym osiągnięciem poety pozostanie jednak poemat mitologiczny Adone. Marino użył wielu metafor, figur retorycznych i kwiecistego słownictwa. Przez całe swoje życie tworzył w ten sposób, aby zaskoczyć i szokować czytelnika.

Luis de Gongora zaczął tworzyć podczas studiów i były to początkowo sonety i romanse. Mimo tego, że w kręgu poetów był szanowany, a ocena twórczości była wysoka, utwory nie zostały wydane za życia pisarza. Pierwszy tomik pojawił się zaraz po jego śmierci i nosił nazwę Hiszpański Homer dzieła wierszem. Został on wydany przez Juana Lopeza Vicune.
Jest nazywany przez krytyków literackich księciem światła i księciem ciemności. Określenie pierwsze odnosi się do początków Gongory jako poety, zaś drugie oznacza okres, w którym pisał on utwory trudne w interpretacji.

Jan Andrzej Morsztyn reprezentował kulturę dworską. Był i jest do dziś znany z niezwykle kunsztownej poezji. Był perfekcjonistą w tym co robił i dużo od siebie wymagał. Poezja nie była jego pasją, lecz czymś w rodzaju rozrywki. Można powiedzieć, że była azylem, do którego uciekał od szarej rzeczywistości, jaka go otaczała. Morsztyn zajmował się tłumaczeniem wielu dzieł na język polski. Przetłumaczył on między innymi Cyd. Utwory poety zostały opublikowane dopiero po jego śmierci. Do najbardziej znanych tomików należą Lutnia i Kanikuła albo Psia gwiazda.

Cuda miłości są jednym z utworów Jana Andrzeja Morsztyna. Należy on do księgi wtórej tomiku Lutnia. Cuda miłości to sonet, zatem składa się z dwóch czterowersowych i dwóch trzywersowych strof. Każda ze zwrotek zawiera jedenaście sylab, przy czym należy dodać, że po piątej znajduje się średniówka. W sonecie występują rymy okalające dokładne. Tematem wiersza jest to, co jest możliwe dzięki tak wielkiemu i wspaniałemu uczuciu jakim jest miłość. Tłumaczy też, w jakim stanie jest człowiek, gdy kocha drugą osobę. Podmiot liryczny jest kimś nieszczęśliwie zakochanym. Ujawnia się, zatem sonet należy do liryki bezpośredniej.

Do trupa jest podobnie jak sonet Cuda miłości utworem pochodzącym z tomiku Lutnia z księgi wtórej. Tematem utworu jest nieodwzajemniona miłość mężczyzny do kobiety. Osoba mówiąca w wierszu porównuje siebie do nieboszczyka. Czuje sie on niczym trup, którego uprzednio ugodziła strzała Amora. Podmiot liryczny dokonuje porównania. Przedstawia różnice i podobieństwa między nim a trupem. Mówi między innymi o tym, że nieboszczyk ma związane ręce, a on jest zniewolony pod względem psychicznym. Natomiast jedną z różnic jest to, że podmiot liryczny cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości, a nieboszczyk nie czuje nic.

Konceptyzm obok marinizmu stanowi modny prąd barokowej poezji dworskiej. Charakterystyczną cechą konceptyzmu jest chęć zadziwiania i szokowania wszystkich
czytających utwór. Konceptyzm opiera się na tym, że poeta wyszukuje jak najbardziej oryginalnego pomysłu, który stanie się podstawą tworzenia utworu. Pomysł ten zwany jest także konceptem, stąd nazwa tego prądu literackiego. Kolebką konceptyzmu jest poezja włoska i hiszpańska. Podobnie jak epoka baroku, poezja konceptyzmu jest pełna kontrastów. Stosowano bowiem antytezy, paradoksy i oksymorony.