To jeden z popularnych w okresie renesansu prądów filozoficznych, ale jednocześnie także prąd etyczny i kulturowy, w przypadku którego człowiek będzie uważany i uznawany za najwyższą z wartości i podkreślać będzie jego osobistą godność. Wedle humanistów postulować powinno się rozstrzyganie dylematów w sprawach etycznych poprzez odwołanie do uniwersalnych pojęć, przy wspólnych wysiłkach wszystkich ludzi. Poszukiwać będą oni źródła prawdy i moralności w samym człowieku oraz sposobów dążenia do szczęścia. Niekoniecznie wykluczać będzie się tutaj wiarę w Boga, choć świecki humanizm jest bardzo prężną odnogą tejże właśnie filozofii. Ten pogląd słaniać będzie się jednak do poszukiwania rozumowych uzasadnień etycznych praw, nie odwołując się do twierdzeń jakichkolwiek religii, podobnie jak nie potrzeba się do nich odwoływać w przypadku badania praw fizycznych. Część ludzi rozumiała i rozumie nadal humanizm trochę wężej, niemal wyłącznie jako sposób afirmacji wartości istoty ludzkiej. Tak pojęty humanizm będzie można odnaleźć w niektórych z koncepcji teistycznych.

Wielu ludzi obecnie uważać będzie się za humanistów – wiele jest też znaczeń tego właśnie pojęcia. Istnieje pewna niezgodność co do samej terminologii i definicji, gdyż niektórzy używać będą węższych, inni natomiast o wiele szerszych interpretacji. Nie wszyscy ludzie, którzy nazywają się humanistami żywić będą poglądy uważane za humanistyczne, tak jak nie wszyscy ludzie wyznający tego rodzaju poglądy będą zgadzały się na przypięcie łatki humanisty. Humanizm przeważnie dzielić będziemy na świecki oraz religijny, chociaż niektórzy z humanistów podział takowy będą odrzucali, gdyż uważają, że sam ten nurt jest całkowicie uniwersalnym i niepodzielnym. Oprócz tych rodzajów humanizmu wyróżniamy jeszcze humanizm edukacyjny, który charakteryzować się będzie przede wszystkim założeniami, że to dziedziny wpływają na rozwój ludzkiego intelektu i są one tymi, które będą nas czynić w pełni ludzkimi. Praktyczną podstawą w tymże przypadku będzie przekonanie o istnieniu różnych możliwych rodzajów intelektu, który da się rozwijać, między innymi zdolności analityczne, przyrodnicze, językowe, matematyczne i tak dalej. Wzmocnienie jednego z rodzajów, jak uważano rozwijać będzie także niektóre z innych rodzajów. Ważną postacią w humanizmie edukacyjnym był między innymi minister edukacji w stanach zjednoczonych Harris, któremu udało się wyróżnić tak zwanych pięć okien duszy, czyli matematykę, geografię, historię, gramatykę oraz literaturę, czy też opcjonalnie sztukę.

Humanizm świecki będzie jedną z humanistycznych odnóg, która odrzucać będzie czysto teistyczne wierzenia o charakterze religijnym jak i wierzenia w istnienie jakiegokolwiek nadprzyrodzonego świata. Humanizm świecki twierdzi między innymi, że poglądy humanistyczne, sprowadzać będą się do sekularyzmu, gdyż wierzenia w nadprzyrodzone światy nie mogą być poparte przez żadne racjonalne argumenty i jednocześnie tym samym nie można w pełni sensownie podać uzasadnień tradycyjnych praktyk w religii. Kiedy ludzie mówią o humanizmie bardzo ogólnie przeważnie na myśli będą posiadali humanizm świecki. Niektórzy z świeckich humanistów posuwają się dalej i uważają, że to religijna odmiana humanizmu nie powinna być uznawana za prawdziwą.

Religijna odmiana humanizmu zawierać będzie w sobie pewne z form deistycznych i teistycznych, czy też nadprzyrodzonych wierzeń, nawet jeśli nie będą one związane z żadnymi zorganizowanymi religiami. Ten typ humanizmu cechować będzie bardzo wiele osób religijnych, które nie uważają, że ich wartości moralne muszą posiadać nadprzyrodzone potwierdzenie. Centralne miejsce w filozofii humanizmu istota ludzka dzielić będzie z moralnością. Humanitarysta który posiadają swoją moralność i wyprowadza ją z religii, nie jest automatycznie humanistą religijnym. Wielu humanistów religijnych odczuwać będzie że świecki humanizm jest zbyt chłodnym i logicznym i odrzucać będzie głębię doświadczeń w pełni emocjonalnych, które sprawiają, że tak naprawdę jesteśmy ludźmi. Zauważać będą oprócz tego także, że humanizm świecki jest nieadekwatny do potrzeb, które kierują ludźmi, zarówno w ujęciu społecznym jak i w spełnianiu swoich życiowych filozofii. Niezgoda w tychże wymienionych kwestiach będzie tworzyła dosyć duży rozdźwięk pomiędzy tymi dwoma typami humanizmu, pomimo że w dużej mierze posiadają one wspólne i bardzo przybliżone do siebie poglądy. Humanizm nawet jeśli odrzucać będzie istnienie boskiego autorytetu to już niekoniecznie odrzuca samą wiarę i religię. Niektóre z poglądów będą zgodne z poglądami czysto religijnymi na dane sprawy. Humanizm oprócz tego zgadzał będzie się z agnostycyzmem oraz ateizmem, a nie wymaga jednocześnie przyjmowania żadnego z nich, widać więc, że jest on bardzo elastycznym nurtem myślowym i jednocześnie filozoficznym.

Humanizm z jednej strony będzie kierunkiem wielu kolejnych prądów intelektualnych, które przebiegają przez szerokie spektra myśli religijnych i filozoficznych, z drugiej strony natomiast spełniać będzie warunki, czy też uzupełniać daną religię, dostarczając kompletnej oraz spójnej filozofii egzystencjalnej. Poglądy humanizmu w ujęciu religii oddawał pierwszy z manifestów humanistycznych, gdzie przeczytać możemy, że wszechświat nie posiada stwórcy, człowiek stanowi jedność z naturą i powstał na skutek procesu ewolucji. Humanizm będzie odrzucał dualizm ciała i ducha, a kultura i jednocześnie religia to produkt interakcji człowieka z innym człowiekiem oraz środowiskiem. Religia składać będzie się w tym ujęciu natomiast z wszystkiego co jest istotne dla ludzie, więc nic co ludzkie nie winno być obcym w myśl Terencjusza.

Współczesny humanizm będzie posiadał swoje korzenie już w czasach antycznej Grecji. Już wcześniej jednak powstawały podobne koncepcje, między innymi w czasach buddy, czy też Konfucjusza. Humanizm grecki opiera się o nauki Talesa z Miletu, który położył podwaliny pod późniejszą myśl humanistyczną antycznej Grecji właśnie. Tales uważany jest za twórcę słynnej maksymy poznaj samego siebie. Oprócz tego jeden z późniejszych greckich humanistów stwierdził, że istota ludzka sama w sobie jest miarą wszechrzeczy. Z humanizmu greckiego rozwijać zaczął się humanizm rzymski, który oznacza między innymi to co sprawiać będzie, że człowiek jest człowiekiem. Terencjusz wypowiedział jedne z słynniejszych dzisiaj słów, a mianowicie Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce.

Humanizm w okresie renesansu był ruchem, który wywarł bardzo duży wpływ na kulturę, politykę, społeczeństwo oraz literaturę na starym kontynencie. Jego początek to przede wszystkim Florencja i czas ostatnich dziesięcioleci wieku czternastego. Humanizm ten wpłynął na ożywienie studiów klasycznych, co spowodowało odnowienie sztuki filozoficznej oraz myśli antycznej, a także powrót do korzeni starożytnej sztuki poezji. Studia w tym zakresie obejmowały interpretację tekstów starożytnych, których nacisk na sztukę i naukę kontrastował z kontemplacją wartości zawartych w biblii.