Imperium Osmanów


Imperium Osmanów zostało stworzone przez tureckiego emira Osmana I u schyłku XIII wieku. Nazywane jest też imperium otomańskim. Początkowo skierowane było głównie ku ekspansji terytorialnej, prowadziło zatem politykę podbojów. W XIII i XIV wieku Turcy osmańscy podbili Anatolię, wszystkie posiadłości bizantyjskie w Azji Mniejszej, a następnie rozpoczęli podbój Półwyspu Bałkańskiego, co nie było trudnym zadaniem. Półwysep Bałkański był bowiem niejako zlepkiem małych państw, które na domiar złego były ze sobą skłócone. W 1389 roku Turcy osmańscy pokonali w bitwie na Kosowym Polu Serbów i Bośniaków, aby później jeszcze zwyciężyć Bułgarów. Posunięcia Turków osmańskich tak dalece zaniepokoiły władców Europy Zachodniej, że król Węgier, którym był wówczas Zygmunt Luksemburczyk, zorganizował przeciw nim wyprawę. Był ponadto wspomagany przez posiłki z Niemiec, Francji oraz Rzeczpospolitej. Niestety wyprawa zakończyła się klęską w bitwie pod Nikopolis w 1396 roku. Turcy osmańscy nękali Europę aż do klęski pod Wiedniem w 1683 roku.

Armia turecka składała się przede wszystkim z lenników sułtana, którzy tworzyli spahisy, czyli jazdę tworzoną w przypadku ogłoszenia wojny. Jednakże sułtan posiadał też oddziały stałe, złożone z doborowych janczarów bezwzględnie mu posłusznych. Janczarzy byli zwykle mieszkańcami podbijanych ziem, którym narzucano wiarę w islam oraz szkolono na wspaniałych wojowników. Janczarzy nie mogli zawierać małżeństw. Przeszkodziłoby to im bowiem w pełnieniu służby wojskowej. Celem życia zatem były łupy wojenne, sława oraz śmierć za wiarę.

Janczarzy, czyli stałe oddziały tureckie, nie posiadali zbroi, bowiem nie była im ona zbytnio potrzebna. Jedyną bronią jaką początkowo posiadali był łuk. Janczarzy byli wyśmienitymi łucznikami i rzadko zdarzało się, że nie trafiali do celu, zatem w ich rękach łuk, choć niepozorny w stosunku do oręża wojska europejskiego, stawał się groźną bronią. Od XVI wieku janczarzy używali także broni palnej, tak zwanych janczarek. Nosili też specyficzne nakrycia głowy, a mianowicie wysokie czapy z białego filcu dodatkowo z tak zwaną drewnianą łyżką. W czasie świąt i biesiad nosili też pióropusz doczepiany do czapy.

Turcy osmańscy weszli w posiadanie tak zwanej armaty Urbana. Urban był ludwisarzem pochodzącym z Węgier, a jego życiowym celem było zbudowanie najpotężniejszego działa świata. Jednakże prosząc o finansowe wsparcie spotkał się z niechęcią europejskich władców. W związku z tym przeszedł na stronę wroga swej ojczyzny. Odlał armatę z brązu, której lufa miała długość ośmiu metrów. Działo mogło wyrzucać pociski o wadze wynoszącej ponad sześćset kilogramów, lecz tylko siedem razy w ciągu dnia. Właśnie dzięki armatom Urbana, Turkom osmańskim udało się zdobyć Konstantynopol.

Turcy osmańscy rozpoczęli efektywny podbój Europy już u schyłku XIII, po podbiciu Azji Mniejszej. Pierwszą ofiarą stały się Bośnia i Serbia. Armie tych państw starły się ostatecznie w decydującej bitwie z Turkami osmańskimi na Kosowym Polu w roku 1389 i poniosły klęskę, co otworzyło Turkom drogę do dalszego podboju krajów Europejskich. Kolejnym łupem janczarów była Bułgaria. Wkrótce potem Węgry, słusznie obawiając się ataku Turków, rozpoczęły ofensywę, lecz mimo tego, że były wspomagane oddziałami polskimi, francuskimi i niemieckimi poniosły klęskę pod Nikopolis w 1396 roku. Na szczęście dla Europy, Turcy osmańscy zostali zaatakowani przez Mongołów, dzięki czemu zmuszeni byli wycofać się z kontynentu europejskiego.

Turcy osmańscy po walkach z Mongołami mogli znów skoncentrować się na podboju Europy. W tym samym czasie na tronie węgierskim zasiadł Władysław III, najstarszy syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej. Zdecydował się on wyruszyć przeciw Turkom, lecz w rzeczywistości wojskiem dowodził Jan Hunyady. Władysław III był jeszcze wtedy zbyt młody i niedoświadczony. Armia węgierska ruszyła więc w 1443 roku i zwyciężyła. Podpisano porozumienie na dziesięć lat w Szegedynie, w 1444 roku. Jednakże papiestwo niezadowolone z takiego rozstrzygnięcia kwestii tureckiej, wysłało legata papieskiego, aby ten przekonał Władysława do złamania zasad porozumienia i ponownego wyruszenia przeciw poganom. Władysław III niestety uległ i w 1444 roku zorganizował kolejną wyprawę, która tym razem zakończyła się klęską i śmiercią młodego króla w bitwie pod Warną.

Cesarstwo bizantyjskie traciło stopniowo swe posiadłości na rzecz Turków osmańskich, już od początków istnienia imperium. Pierwszymi bowiem łupami wojennymi muzułmanów stały się posiadłości Bizancjum w Azji Mniejszej. W połowie XV wieku Bizancjum ograniczało się jedynie do Konstantynopola, który również został zdobyty przez Turków osmańskich. Miało to miejsce w 1453 roku. Było to przełomowe zdarzenie w dziejach świata, ponieważ upadło wschodnie cesarstwo rzymskie, a wraz z nim światopogląd epoki średniowiecza, ustępując miejsca nowej epoce, którą był renesans.