Rembrandt


Rembrandt, czy też dokładniej mówiąc Rembrandt Harmenszoon van Rijn urodził się w Republice Zjednoczonych Prowincji, czyli na terenie dzisiejszej Holandii, w roku 1606 umiera natomiast w 1669 w Amsterdamie. Oprócz malarstwa zajmował się także rysunkiem oraz grafiką, jednak malowanie należało do jego głównych pasji. Uważany jest obecnie za jednego z największych artystów starego kontynentu, który jednocześnie posiadał ogromny wpływ na rozwój holenderskiej sztuki w okresie złotego wieku, kiedy kultura, gospodarka jak i zarówno nauka w tymże kraju osiągnęła swoje apogeum. Rembrandt pozostawił po sobie wiele różnorodnych dzieł. Bardzo chętnie malował swoje autoportrety z różnych okresów życia jak i portrety innych osób. Tematyka jego obrazów nierzadko zahaczała o motywy religijne, mitologiczne oraz historyczne, czy też przedstawiała sceny rodzajowe różnego rodzaju. Spuścizna, którą po sobie pozostawił jest z tego powodu dosyć obszerna, w każdym okresie twórczości, który posiada charakterystyczne i wyróżniające cechy powstawało około kilkudziesięciu obrazów, które zachowały się do dzisiaj.

Rembrandt urodził się jako przedostatnie dziecko w wielodzietnej rodzinie młynarza oraz córki piekarza. Cały okres swojego dzieciństwa spędza w Lejdzie, gdzie od siódmego roku życia uczęszcza do łacińskiej szkoły. Od roku 1920 rozpoczyna naukę na uniwersytecie w swym rodzinnym mieście, jednak już po kilku miesiącach przerywa edukację. Od tego momentu wiąże się na stałe z pracownią malarską jednego z lokalnych artystów i tam szlifuje swoje umiejętności, które bardzo szybko okazują się o wiele większe od tych, które posiadał jego mistrz. W pracowni Rembrandt toczy wręcz beztroskie życie zyskując coraz większą popularność, wszystko jednak zmienia się w roku 1630 kiedy umiera jego ojciec. Przenosi się wtedy do Amsterdamu i maluje na zlecenie klientów. Z czasem jednak dostaje możliwość otwarcia własnej pracowni z czego korzysta.

Rembrandt bardzo często określany jest jako malarz duszy, co stawia go w silnej opozycji do Rubensa, malarza z epoki przybliżonej, który zwany był jednak malarzem ciała. Rembrandt stara się w swoich dziełach każde ze zjawisk ujmować jak najgłębiej to tylko możliwe, z tego też powodu obrazy szczególnie z początków kariery charakteryzuje dramatyczne więc napięcie, z czasem jednak prace staja się bardziej spokojniejsze i pełne duchowego zagłębiania się samego malarza oraz postaci przez niego reprezentowanych. Jeśli chodzi o jego spuściznę artystyczną to uznać można ją za naprawdę obszerną, tworzył między innymi autoportrety, portrety najbliższych, obrazował sceny biblijne, przedstawiał starców, ludzi w czasie wykonywania codziennych czynności jak i sceny historyczne oraz mitologiczne. Malował tak naprawdę wszystko co zwróciło jego uwagę i w czym widział ukryty i głębszy sens. Łącznie pozostawił po sobie około trzystu obrazów, kolejne trzysta grafik i liczone w tysiącach szkice oraz rysunki. W jego pracach zauważyć można bardzo głęboką fascynację stosowaniem i wykorzystaniem efektów świetlnych oraz głębokich cieni. Styl przez niego reprezentowany z biegiem lat poddawany był ewolucji, jednak zamiłowanie do dramatycznie oświetlonych scen cały czas znajdowało ważną pozycję we wszystkich jego pracach, czy też ich przytłaczającej większości. Oprócz tego zauważyć można, że Rembrandt maluje z ogromną swobodą, szerokimi pociągnięciami pędzla, co było charakterystyczne dla niego już u samych początków twórczości.

Pierwszy okres twórczości Rembrandta rozpoczyna się w roku 1625 i trwa do 1631 – zwany jest okresem Ledejskim. W czasie tym powstaje między innymi Autoportret artysty, jeden z wielu, które powstaną w późniejszym czasie, czy też takie obrazy jak Wskrzeszenie Łazarza. Następnie miejsce ma okres amsterdamski, gdzie powstaje słynna Lecka anatomii doktora Tulpa, Porwanie Europy, czy też Artemizja. Następnie w latach czterdziestych wieku siedemnastego przypada okres pośredni sztuki Rembrandta, gdzie tworzy takie obrazy jak Wymarsz Strzelców, czy też Uczony przy pulpicie. Ostatni z okresów, jednocześnie najdłuższy obfituje powstaniem portretu Jeźdźca Polskiego, Błogosławieństwa Jakuba, kolejnych autoportretów i Powrotu Syna Marnotrawnego.

Lekcja anatomii doktora Tulpa jest chyba jednym z bardziej rozpoznawalnych obrazów namalowanych przez Rembrandta, który datowany jest na rok 1632. Dzieło powstało jako upamiętnienie publicznej sekcji zwłok, które w tymże okresie były przeprowadzane rok rocznie w Amsterdamie. Oprócz tego odbywały się także w całej europie i gromadziły poza ludźmi związanymi czysto z medycyną także wiele osób, które żądne były wrażeń i nietypowej rozrywki. Na płótnie przedstawiona została sekcja zwłok jednego ze zgładzonych przestępców, a mianowicie Adriaana Adriaansza. Skazany został on za kradzież płaszcza na karę pozbawienia życia, w czasie tym tylko takie osoby poddawane mogły być sekcji zwłok. Jak sam tytuł obrazu wskazuje sekcja przeprowadzona została przez Nicoleasa Tulpa, jednego z amsterdamskich lekarzy. Obraz posiada dosyć duże wymiary, jest bowiem wysoki na półtora metra oraz szeroki na dwa metry, wykonany został farbami olejnymi na płótnie. Widać tutaj, podobnie jak w innych dziełach Rembrandta umiłowanie do wykorzystywania cienia oraz punktowego oświetlenia.

Obraz Remrbandta przedstawia doktora Tulpa, który pochłonięty jest tłumaczeniem widzom szczegółów anatomicznych związanych z ręką człowieka. Osoby, które przypatrywały się sekcji zwłok były wysoko postawionymi mieszkańcami miasta. Na obrazie pojawia się także postać operatora, który miał na celu przygotowanie ciała do całego pokazu. W owym czasie naukowiec pokroju doktora Tulpa nie zajmował się czynnościami tak podrzędnymi i krwawymi jak przeprowadzenie samej sekcji i rozkrajanie kolejnych partii ludzkiego ciała. Z tego też powodu na obrazie nie znajdziemy żadnych narzędzi charakterystycznych przy wykonywaniu takowych czynności.

Lekcja anatomii doktora Tulpa budziła i nadal budzi wiele kontrowersji, nieścisłości oraz jednocześnie pytań. Jest tak przede wszystkim dlatego, że obraz nie przedstawia w realistyczny sposób sekcji zwłok, co było autorowi zarzucane wielokrotnie jeszcze za jego życia. W rzeczywistości sekcja rozpoczynała się nie od ręki, ale od otwarcia brzucha osoby zmarłej. Prawdopodobnie jednak malarzowi zależało na tym, aby efekt przez niego otrzymany był mniej dramatyczny, z tego też powodu zdecydował się na namalowanie dzieła w takowy sposób. Wiele pytań budzi także kierunek, w którym patrzy większość zgromadzonych. Wszyscy z nich, czy też przytłaczająca większość posiadają wzrok skierowany w dal, a nie na samego doktora, czy też nieboszczyka poddawanego sekcji. Sam Tulp także nie patrzy się na ciało, czy też rękę, która została rozcięta dla celów pokazu. Tak naprawdę odpowiedzi na te i wiele innych pytań nie uzyskamy, gdyż musielibyśmy usłyszeć ją od samego autora, a on sam nigdy tak szczegółowych informacji nie udzielał, czy też nie zostały one zachowane do dzisiaj.