Renesans, czy też inaczej odrodzenie jest jednym z okresów historycznych obejmujących europejską kulturę. Jego ramy czasowe to piętnasty oraz szesnasty wiek. Bardzo często nazywany jest momentem odrodzenia w sztuce i nauce po średniowieczu oraz powrócenie do antycznych korzeni. Sam termin nie będzie jednak jednoznaczny, a jego granice czasowe w zależności od kolejnych terenów europy także będą różne. Przez niektórych z badaczy okres ten nie jest ujmowany jako odrębny pod względami historycznymi, a jedynie jako okres kulturowy, powiązany także ze sztuką. Mimo wszystko jest on jednak przede wszystkim postrzegany jako spójny okres cywilizacji europejskiej, gdzie głównie chodzi o ujęcie samodzielnej jedności tejże epoki, której wyrazem są odkrycia geograficzne, przemiany które zachodzą w kulturze, czy też odkrycia naukowe i prowadzenie metod badań, które wcześniej były nieznane, czy też potępiane. Jeśli rozważać renesans na gruncie samej sztuki wtedy będzie on widziany jako epoka klasyczna i bardzo szczególna.

Oświecenie w architekturze będzie przede wszystkim odzwierciedlać poglądy filozoficzne renesansu, gdzie wzorce poszukiwane są przede wszystkim w antycznym świecie. Renesans otwiera erę nowożytną w sztuce i trwa bezpośrednio od schyłku średniowiecza bezpośrednio do początków baroku. Ponieważ różnice czasowe w rozkwicie renesansu w różnych krajach będą dosyć dużymi, między innymi pomiędzy Włochami, a Europą wschodnią, nie będzie możliwym ustalenie jednolitej daty, w którym on panował. Przyjmuje się jedna, że rozwijał się on w każdym z krajów od zakończenia w nich epoki średniowiecza. Obecnie za miejsce narodzin renesansowej architektury uważać będzie się Włochy, na co miało wpływ odrodzenie narodowe i przywołanie dziedzictw rzymskiego cesarstwa. Pomimo upadku idei politycznej prąd intelektualny odrodzenia cały czas rozwijał się, a architektura powszechnie zaczęła być uznawana za jeden z jej przejawów. Coraz częściej budowane są na szeroką skalę wzniosłe budynki świeckie, a nie tylko strzeliste świątynie. Renesans jako epoka wprowadza wiele unowocześnień w budownictwie i architekturze, jednak nie będzie korzystał z nowych materiałów. Nadal wykorzystywany jest w największej mierze kamień i cegła. Ściany murowane okładane zostają następnie kamiennymi płytami, rzadko tynkowane. Przy budowie stropów w dalszej mierze wykorzystuje się drewniane belki. Z czasów renesansu pochodzi wiele wyśmienitych budowli, które do dzisiaj cieszą oko i zadziwiają swoją myślą architektoniczną.

Malarstwo renesansowe rozwija się jednocześnie z rozkwitem epoki historycznej jaką jest odrodzenie. Rozwój tej formy malarstwa miejsce na we Włoszech, które uważane są za kolebkę renesansu. Renesans pozwolił na ponowne odnalezienie i odkrycia piękna sztuki i wyzwolenia jej niejako z sakralnych oraz kościelnych ram. W największych rzymskich miastach artyści na nowo tworzą odważne akty i sceny, których w średniowieczu nie przedstawiano. Jednocześnie sama tematyka obrazów także zmienia się, między innymi tematyka mitologiczna zyskuje sobie coraz większą popularność. We Włoszech w czasie tym kształtuje się malarstwo portretowe i powstaje prototyp popularnego do dzisiaj pejzażu malarskiego.

Dokładniejsze kwestie określenia chronologicznych ram renesansu zaistniały w wieku dziewiętnastym, kiedy to zainteresowanie tymże okresem historycznym gwałtownie zaczynało rosnąć. Pojawiały się różne koncepcje na dokładne jego sprecyzowanie, jednak jest to niemożliwe. Między innymi dlatego, że w różnych rejonach europy formował się on z opóźnieniem, dodatkowo nie we wszystkich dziedzinach życia wykształcał się od razu, między innymi tak samo jak w muzyce. Głównym punktem odniesienia dla historyków przy określaniu początków renesansu w muzyce będą techniki kompozytorskie i nowe praktyki wykonawcze. Oprócz tego stosowane są całkiem inne i nowe instrumenty, zaczynają one odgrywać coraz większą rolę w tworzeniu i wykonaniu muzyki, gdzie zastępują coraz częściej rolę średniowiecznych chórów. Renesans to okres w którym muzyka klasyfikowana jest w kategoriach sztuki, gdzie jej wykonanie jest wynikiem jednocześnie wiedzy, talentu i umiejętności muzycznych. Zaczęto zwracać większą uwagę na wartości muzyczne oraz ich wpływ na samego człowieka i jego kształtowanie. Do typowych renesansowych instrumentów, czy też najbardziej modnych zaliczymy lutnię, przypominającą dzisiejszą gitarę. Renesans muzyczny rozwijał się także w Polsce. W okresie ty, tworzyli tacy kompozytorzy jak Mikołaj Gomółka. Marcin Leopolita, Mikołaj Z Radomia i wielu, wielu innych tym właśnie podobnych. Oprócz tego renesans wpłynął na zmianę harmonii w polskiej muzyce, czyli wpłynął na współbrzmienie dźwięków i ich dobór.

Reformacja jest ruchem religijnym o podłożu społecznym, którego początki sięgać będą osoby Marcina Lutra oraz wieku szesnastego. Głównym założeniem była odnowa i wprowadzenie zmian w religii chrześcijańskiej. Była to przede wszystkim reakcja na coraz bardziej negatywne zjawiska, które miały miejsce w hierarchii kościelnej, a oprócz tego stanowić miał opozycję do doktryn dogmatycznych uznawanych przez katolicyzm. W wyniku reformacji wyłoniły się nowe odmiany chrześcijaństwa, a mianowicie luteranizm, anglikanizm, kalwinizm, husytyzm i tak dalej, gdzie te jednak należą do najważniejszych i do dzisiaj posiadających szeroką grupę wyznawców. Główne dogmaty wiary zostały niezmienne, niektóre odłamy odrzucać będą jednak między innymi doktrynę niepokalanego poczęcia NMP, czy też negować właściwości sakralne niektórych z sakramentów, przyjmując tylko i wyłącznie ich symboliczną wymowę.

Renesans był okresem, w którym rozwijać zaczęły się zupełnie nowe poglądy filozoficzne, wywodzące się od tych antycznych. Jednym z nich był między innymi humanizm, prąd filozoficzny, ale jednocześnie także kulturowy, który uznawał człowieka za najwyższą z wartości oraz podkreślał jego godność. Wielu z humanistów, w tym jednocześnie wierzących, postulować będzie rozstrzyganie tycznych dylematów poprzez odwoływanie się do uniwersalnych i niezmiennych pojęć. Inni rozumieć będą ten nurt trochę węziej, niemal tylko ograniczając go do afirmacji wartości istoty ludzkiej.

Kontrreformacja będzie swojego rodzaju odpowiedzią na reformację protestancką, która miała miejsce w okresie renesansu. Nurt ten miał być odnową dla kościoła katolickiego i bezpośrednią reakcję na powstawanie nowych odłamów chrześcijaństwa. Kontrreformację zapoczątkowała oficjalnie ekskomunika Marcina Lutra, a jej ostatecznym celem miało być powstrzymanie szerzenia się protestantyzmu oraz wykluczenie go całkowicie z życia publicznego, a także uzyskania pozycji, którą utracił kościół katolicki. Dzieło reformy kościoła zapoczątkował sobór w Trydencie, na którym uchwalone zostały dekrety mające na celu potępienie innowierców i ustalenie strategii działań prowadzonych przez kościół z stolicą w Rzymie. Okres kontrreformacji nie będzie chlubnym w historii kościoła, jest to jeszcze cały czas powiązany z średniowieczem czas palenia czarownic, niszczenia książek naukowych oraz tych dotyczących odłamów protestanckich.